Als je gen maar goed zit

[pindakaas]

Een schrale troost voor iedereen die zijn kapsel met potten gel en bussen haarlak in bedwang moet houden: het ligt allemaal aan uw genen. Een nietig sliertje DNA met de naam ‘Frizzled-6’ lijkt verantwoordelijk voor kapsels.

Vliegen-DNA bepaalt haardracht
maandag 24 mei 2004

Lang geleden dat genetici zo’n grappig gen opduikelden: het gen dat gaat over hoe uw haar zit. De kruin, de manier waarop haar rond het oor zit, ja, zelfs het plukje dat altijd maar weer opstandig omhoog floept lijkt te worden bestierd door een gen dat ‘Frizzled-6’ heet (to frizzle betekent krullen, kroezen).

De laboratoriummuizen van onderzoekster Nini Guo hebben dat geweten. Samen met haar collega’s van de John Hopkins Universiteit uit Baltimore ontwikkelde Guo een muizenstam die het gen Frizzled-6 ontbeert. Het resultaat was een groep muizen met de meest krankzinnige kapsels: sommige dieren kregen een kruin op hun poten, anderen hadden wilde plukjes haar op hun kop of malle spuuglokken op hun lijf.

Het ‘haardracht-gen’ Frizzled-6 is zo’n gen dat in haast alle diersoorten werkzaam is, constateert Guo in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Frizzled-6 maakt deel uit van een groep van tien genen, die in de jaren tachtig werden ontdekt bij fruitvliegjes. Daar gaat Frizzled-gen nummer 6 ook al over kapsel: het gen reguleert de stand van bepaalde borsteltjes en de vleugelbeharing van het diertje.

Van drie andere Frizzled-genen is de werking al min of meer bekend. Haal de genen Frizzled-3, Frizzled-4 of Frizzled-5 weg uit een proefmuis, en het dier krijgt ernstige afwijkingen aan zulke uiteenlopende zaken als de placenta, het binnenoor en de hersenen.

Ook voor Frizzled-6 lijkt de waarschuwing van kracht die geldt voor haast álle genen: laat u niet foppen door de op het eerste oog bedrieglijk eenvoudige functie van het gen. De onderzoekers denken dat er behalve Frizzled-6 nog meer genen gaan over haardracht. Het gen weghalen zorgt er immers niet voor dat de haardracht volledig in het honderd loopt. De ruwe bestanddelen van een kapsel - kruinen, draaiingen en plukjes - blijven gehandhaafd; ze belanden alleen op de verkeerde plaats.

Evenmin lijkt het aannemelijk dat Frizzled-6 uitsluitend over kapsels gaat. Het gen moet een soort genetische groepenkast zijn, denken de onderzoekers, waarmee je andere groepen genen kunt aan- en uitzetten. Wat dat betreft is het voor de onderzoekers jammer dat de muizen met de malle kapsels verder heel normaal zijn: Guo en collega’s kunnen alleen maar gissen naar wat Frizzled-6 nog méér doet, naast het verstoren van kapsels dan.

Misschien heeft het gen te maken met de manier waarop ons brein in elkaar zit, opperen de onderzoekers. Vorig jaar nog brachten neurologen een curieus verband aan het licht, tussen haardracht en links- of rechtshandigheid: rechtshandigen hebben over het algemeen een kruin die met de klok mee draait. “Dat suggereert dat hetzelfde systeem dat haar ordent een rol speelt in de links-rechts-asymmetrie van het brein,” schrijven de genetici.

Als u wordt geplaagd door weigerachtige lokken en ontdeugend wegspringende kuifjes, is hier de schrale troost. Volgens Guo worden verschillen in haardracht veroorzaakt doordat Frizzled-6 per persoon iets verschilt. Geen gel of haarlak die dáártegen is opgewassen.

Bronnen: Noorderlicht Nieuws en CNN 'Science & Space'

[Tiuri]

waar haal je ze toch altijd vandaan...