[Lies86]

Vervolg intervieuw intiem met monique3

Toen raakte ik zwanger van mijn dochter Jennifer, die in 2000 is geboren. De eerste maanden had ik heel veel last van misselijkheid, ik voelde me dus heel beroerd, maar op een andere manier dan eerst. In elk geval: het plukken liet ik een tijd achterwege. Tegen het eind van de zwangerschap voelde ik me lichamelijk veel beter, maar nu was er de spanning van de naderende bevalling… en ja hoor, het plukken begon weer.

Dat jaar zette ik ook een eigen website op. Ik had een paar buitenlandse sites ontdekt over trichotillomanie, maar geen Nederlandse. Ik kreeg er heel veel reacties op. In een blad liet ik een anoniem oproepje plaatsen en daar kwamen veertig brieven op, die ik allemaal bewaard heb. Er waren mensen die me schreven dat ze eerst in een soort roesje kwamen voordat ze gingen plukken. Er waren ook mensen voor wie trichotillomanie een vorm van zelfbeschadiging was, net zoals snijden in jezelf. Bij mij was het echt een ritueel om tot rust te komen, ik wilde mezelf geen pijn doen. Het plukken aan mezelf staat centraal. Als je te veel prikkels krijgt, raak je buiten jezelf, voel je jezelf niet meer en dan is harenplukken een rustgevend ritueel om weer bij jezelf te komen.



Steeds sterker raak ik ervan overtuigd dat mijn trichotillomanie een symptoom is van iets anders. Maar van wat? Dat is nog nooit echt onderzocht. Ik heb wel eens mijn gedachten over ADHD laten gaan, want ik kan heel moeilijk stilzitten. Ik moet altijd iets doen en het liefste tien dingen tegelijkertijd. En dan heb ik ook nog die depressieve buien. Waar komen die vandaan? Zijn die een gevolg van het feit dat ik prikkels uit de buitenwereld niet goed kan filteren of te veel emoties van anderen oppik? Verder herken ik ook veel bij mezelf van wat ik lees op de website van hooggevoelige mensen. Heeft mijn probleem te maken met hooggevoeligheid? Of is het een symptoom van weer iets anders? En dan is er ook nog duidelijk een erfelijke component. Ik herken bij Jennifer bepaalde symptomen. Terwijl onze dochter Kelsey, die in 2004 werd geboren, nergens last van heeft.

Het woord impulscontrolestoornis op zich zegt niet zo veel. Het is niet meer dan een beschrijving van de symptomen: je krijgt een impuls en daar heb je geen controle over. Maar wat moet ik daar dan mee? Waarom heeft een ander wel die controle en ik niet? Dat zou ik nu wel eens precies willen weten. Misschien dat dan die oorzaak zou kunnen worden aangepakt. Je hebt bijvoorbeeld angststoornissen en depressies waarbij de oorzaak een stofwisselingsstoornis in de hersenen is. Misschien is dat bij mij ook wel het geval. Dan zou dat gericht behandeld kunnen worden.

Er is nog een reden waarom ik dat wil laten onderzoeken. Ik ben nu voor vijfenzeventig tot tachtig procent weer goedgekeurd en heb dus een sollicitatieplicht. Tegenwoordig wordt niet gekeken naar wat je níét meer kunt, maar wat je nog wél zou kunnen. Die sollicitatieplicht zorgt voor onrust bij mij, omdat ik weet dat ik nog niet fit genoeg ben om aan de slag te gaan. En zo ben ik dus weer als een bezetene aan het plukken geslagen en op dit moment ben ik zelfs bijna helemaal kaal. Ik ben ook depressief en zover doorgeschoten in mijn dwanghandeling dat ik de kracht niet heb om ertegen te vechten. Ik sta te veel onder spanning, ik heb te veel machteloze woede in me. Door die gedragstherapie heb ik mezelf heel goed leren kennen. Ik weet wat ik nodig heb om weer goed te functioneren. En dat is rust. Ik weet dat ik nu een pas op de plaats moet maken, zodat de spanning afneemt en ik de kracht krijg om aan mezelf te werken. Dan kan ik over een paar jaar weer aan het werk, ook al heb ik jonge kinderen. Maar die kans krijg ik niet. Al die spanning en onzekerheid en woede slopen me. Ik ben bang dat ik, als het zo doorgaat, helemaal nooit meer aan het werk kom. En ik ben nog jong, ik heb altijd graag gewerkt.

Ik word nu constant over mijn eigen grenzen gejaagd, want ik moet maar in het plaatje van de maatschappij passen. Maar juist het leren bewaken van mijn eigen grenzen was de kern van die hele gedragstherapie. Ik weet dat het beter met mij zou kunnen gaan, als ik de tijd en rust kreeg om te herstellen.



Ik kom over als een energieke moeder die het allemaal prima op een rijtje heeft, maar dat is slechts schijn. Dat is waarschijnlijk ook onderdeel van mijn probleem, dat dwangmatig alles onder controle willen houden. In elk geval naar buiten toe. Ik ben ongelooflijk moe. Ik kan het allemaal nog maar net volhouden. Ik loop op mijn tenen, ik ga voortdurend over mijn grenzen. Ik leg dat ook uit aan de instanties. Men begrijpt het wel, maar men moet zich houden aan de regeltjes van de overheid. En die houdt geen rekening met de individuele mens. Die regeltjes scheren iedereen over één kam.

Ik zit noodgedwongen thuis omdat ik niet werken kán. Niet omdat ik twee kinderen heb. Er zijn zo veel vrouwen die werk en kinderen combineren.

Dat zou ik ook doen als ik gezond was. Het is niet mijn keuze om thuis te zitten. Het maakt me zo woedend: dat je gewoon niet gelóófd wordt. Dat er meteen gedacht wordt dat je de boel wilt belazeren: dat je lekker thuis bij de kinderen wilt blijven met behoud van uitkering. Het enige wat ik wil is zo min mogelijk onzekerheid en onrust, zodat ik mijn accu kan opladen en weer aan het werk kan.

Ik zei al dat ik bepaalde symptomen herken bij Jennifer. Ook zij kan heel moeilijk met prikkels omgaan. Toen ze in groep een en twee zat was het elke dag: ”Ik wil niet naar school, ik wil niet naar school.” In groep drie gaat het nu een stuk beter. Misschien omdat er meer structuur is in de klas of omdat ze meer uitdaging heeft. Want ook verveling, te weinig prikkels, kan voor onrust zorgen. De derde dag na de zomervakantie stond ze tussen de middag te trappelen om weer naar school te gaan. Ik wist niet wat ik zag, maar ik ben daar heel blij mee. Maar de school maakt haar wel moe. Ik heb dat ook: als ik op plekken kom waar veel mensen of kinderen zijn, word ik doodmoe. Ik pik al die gevoelens en emoties van andere mensen op en dat put me uit.

Jennifer is nooit echt vrolijk, ze is snel geprikkeld en teleurgesteld, zoals andere kinderen dat zijn als ze hun middagslaapje overgeslagen hebben of te laat naar bed zijn gegaan. Ik haal haar met de auto van school, omdat ik te moe ben om het hele eind te lopen. Op weg naar huis hou ik haar via de achteruitkijkspiegel in de gaten. Als ik haar aan haar vingers zie zuigen of aan haar huid zie pulken, weet ik dat ze moe is. Ik wil niet dat zij, net als ik, haar hele leven op een halve accu loopt. Ik probeer er dus voor te zorgen dat ze op tijd rust neemt, maar dat is moeilijk. Als ze na school uitgeput op de bank ligt en ze haar rust echt hard nodig heeft, dan floept ze toch weer naar buiten als er vriendinnetjes staan te roepen. En je kunt haar dan ook niet tegenhouden, want dat geeft misschien nog wel meer spanning. Dus ik weet nog niet zo goed hoe ik haar moet beschermen.

Waar ik ook bang voor ben is dat ze mij na-aapt. Dwangstoornissen zijn besmettelijk. Daarom vermijd ik het om te plukken in haar bijzijn. Het lukt niet altijd. Maar dan hoop ik maar dat ze het niet in de gaten heeft.

Ik heb haar aangemeld bij Passage, een instantie die is opgericht om vroegtijdig problemen bij kinderen te onderkennen. Daar wordt haar ontwikkeling in de gaten gehouden. Bovendien komt er een maatschappelijk werkster van school aan huis, waarmee ik tot nu toe drie gesprekken heb gehad. Maar door organisatieproblemen op school loopt dat nog niet echt goed. Ik houd Kelsey ook in de gaten, maar die lijkt nergens last van te hebben.

Jarenlang heb ik verstoppertje gespeeld en gemerkt dat het heel veel energie kost om mijn probleem geheim te houden. Dus dat doe ik niet meer, daarom heb ik mijn verhaal willen vertellen. Ook om anderen een duwtje in de rug te geven. Durf open te zijn over jezelf. Als je het voor anderen wilt verstoppen betekent dat dat je in feite jezelf niet accepteert. Maar dat doe ik wel. Die stap heb ik al wel genomen. Nu de maatschappij nog.



Wil je Monique schrijven? Stuur je brief dan naar: Redactie Mijn Geheim, Postbus 100, 5126 ZJ Gilze. Als je linksboven op de envelop ’0611 Monique’ zet, sturen wij je brief ongeopend door. Mailen onder vermelding van de code kan ook: secretariaat@mijngeheim.audax.nl.



Wat is trichotillomanie?

Het woord trichotillomanie (afgekort als TTM) komt uit het Grieks: thrix = haar, tillein = trekken en mania = gekte.
Hierbij gaat het om het dwangmatig uittrekken van (lichaams)haren of wimpers, zodanig dat er kale plekken ontstaan. TTM openbaart zich meestal voor het eerst in de puberteit, maar soms ook veel eerder. Geschat wordt dat een procent van de Nederlandse bevolking er last van heeft. Het komt vaker voor bij vrouwen (80%) dan bij mannen. TTM werd in 1898 in Frankrijk voor het eerst beschreven en wordt gerekend tot de impulscontrolestoornissen: stoornissen waarbij iemand niet in staat is om impulsen te beheersen of af te remmen. De oorzaken zijn nog onduidelijk. Omgevingsfactoren (stress, trauma), erfelijkheid en biochemische processen in de hersenen kunnen allemaal een rol spelen. TTM gaat vaak gepaard met andere dwangstoornissen, angsten, tics en depressies. Bij de behandeling staat gedragstherapie centraal naast het verminderen van spanning en stress. Zie ook www.trichotillomanie.com en www.trichotillomanie.nl.