Mannen zijn echt ongevoelige wezens

[pindakaas]

Mannen zijn écht ongevoeliger dan vrouwen. Het mannelijk geslachtshormoon testosteron blijkt namelijk een functie te hebben waarvan niemand het bestaan nog kende: het verhoogt de pijndrempel.

dinsdag 15 juni 2004

Het is weer een beetje leuker geworden om man te zijn. Niet alleen zijn mannen door de bank genomen sterker dan vrouwen, ze kunnen ook beter tegen pijn. Allemaal dankzij het hormoon dat hen van jongens tot kerels maakt, testosteron.

En dat is ook logisch, vinden de onderzoekers die de ontdekking beschrijven in het vakblad Hormones and Behavior. Testosteron regelt naar alle waarschijnlijkheid agressief gedrag, en het is dus wel zo handig als het meteen ook als pijndemper werkt. Anders mocht het mannetje eens gaan afzien van het vechten, vanwege de pijn. Maar testosteron lijkt van vechten een leuke bezigheid te maken. Zo speelt de stof vermoedelijk ook het ontstaan van een prettig, voldaan gevoel in de kaart.

Om de werking van testosteron op te helderen, gingen Amerikaanse en Belgische neurobiologen over tot een hilarisch experiment, waarbij ze vijftien huismussen volstopten met testosteron en daarna hun pootje in heet water staken.

Normaal gesproken trekt een huismus zijn pootje terug als het water 51 graden Celsius is. Maar mussen die een implantaatje in hun rug hadden gekregen waaruit testosteron lekt, schrikken daarvan niet terug. Bij 52 graden Celsius hielden de vogeltjes hun pootje drie keer zo lang in het water als niet behandelde mussen.

Ter controle behandelden de onderzoekers een groep musjes met ATD en Flutamide, middelen waarvan bekend is dat ze testosteron remmen. Dat bleek de musjes inderdaad juist te veranderen in kleinzerige aanstellers: ze trokken hun pootje gemiddeld twee keer zo vroeg terug uit het water als een ‘gewone’ mannetjesmus, en dat al bij een temperatuur van 48,5 graden Celsius.

Anders dan bijvoorbeeld adrenaline of endorfine, is testosteron niet een snelwerkende biologische pijnstiller. Het testosterongehalte in het bloed schiet bij een agressieve ontmoeting binnen tien tot dertig minuten omhoog, dat wel. Maar de algemene aanname luidde altijd dat het hormoon eerder een gestaag draaiende motor achter agressie is, dan een stof die plotseling aanzet tot razernij. Mannetjes met veel testosteron vertonen daarom gemiddeld meer en intensiever agressief gedrag.

Vreemde kantjes heeft de nieuwe studie ook. Onderzoek onder kwartels had juist aangetoond dat testosteron de gevoeligheid voor pijn vergroot, in plaat van kleiner maakt. Een raadsel, erkennen de mussenonderzoekers. “Nader onderzoek moet uitwijzen of dit verschil wordt veroorzaakt door lichamelijke verschillen tussen de twee soorten en/of door de iets andere onderzoeksomstandigheden.”

Onduidelijk is ook hóé testosteron de pijndrempel precies omlaag duwt. De onderzoekers gaan ervan uit dat testosteron een kettingreactie van hormonale gebeurtenissen aanzwengelt, die uiteindelijk zorgt voor minder prikkelbare zenuwuiteinden. Maar dat het overal rijkelijk vloeiende testosteron zo’n heel plaatselijk effect heeft, is op zich ‘intrigerend’, voegen de onderzoekers daaraan toe.

Voorlopig zijn het misschien de chronische pijnlijders, die enige baat hebben bij de ontdekking. Mannen met pijn krijgen vaak medicijnen die als bijwerking hebben dat ze het testosterongehalte verlagen. Als daarmee inderdaad ook hun pijndrempel omlaag gaat, kan het geen kwaad ze ook wat extra testosteron voor te schrijven.

[Axel]

Altijd al gedacht dat wij zo'n scherp kantje hadden!